پنجشنبه, 09 فروردین,1403
ساعات کاری دفتر

9:00 تا 18:00

ارسال سوال حقوقی و درخواست
آرشیو سوالات حقوقی از وکلای دادگران
تاریخ انتشار: دوشنبه 21 شهریور 1401

 احکام قانونی استرداد هدایا توسط مرد از زن

اگر مرد طلا ها و هدایایی که روز عقد به عنوان هدیه داده رو بعد ۵ سال مطالبه کند و ادعای امانت داشته باشد در صورتیکه امانتی در کار نبوده با استناد به کدام ماده زن میتواند از خود دفاع کند؟ و البته بفرمایید کلا احکام استرداد هدیه های دوران نامزدی و دوران زندگی مشترک چگونه است ؟
 

 

امتیاز: Article Rating | تعداد بازدید: 625

پاسخ – استرداد هدیه های دوران نامزدی و دوران زندگی مشترک توسط مرد از زن چه احکامی دارد ؟

  • گذشته از هزینه هایی که که نامزد ها یا خویشان آنها در دوران نامزدی می کنند ممکن است هدایایی از طرف هر یک از نامزدان به طرف دیگر یا خویشان آنها داده شود. هدایا بر أساس عرف و عادت نوعی هبه محسوب می شود و شخص می تواند هر نوع تصرفی که میخواهد در آن بکند.
  • نکته مهم اینجاست که باید بین هدایا در دوران نامزدی و در دوران عقد تفاوت قائل شویم چرا که ماهیت توافق در این دوران متفاوت است؛ دوران نامزدی یا وعده نکاح ایجاد علقه زوجیت وجود ندارد اما در دوران عقد طرفین علقه زوجیت بین آنها جاری است و احکام نکاح بر آنها جاری است.
  • استرداد هدایا در دوران نامزدی در صورت بهم خوردن نامزدی در ماده ۱۰۳۷ و ۱۰۳۸ قانون مدنی بیان شده است.در این دو ماده که درباره استرداد هدایای دوران نامزدی صحبت کرده است باید بین هدایایی که عین آنها موجود است و هدایایی که تلف شده است فرق گذاشت؛ 
  • اگر عین هدایا موجود باشد هدیه دهنده در صورت بهم خوردن نامزدی می تواند آنها را استرداد کند؛ چرا که علت و جهت هدیه دادن یعنی نکاح از بین رفته و بجاست که هدیه به هدیه دهنده بازگردد. 
  • اگر عین هدایا تلف شده باشد باید قائل به تفضیل شویم بین هدایایی که عادتا نگاهداشته نمی شوند و با مصرف تمام می شوند مثل شیرینی عطر و هدایایی که بر حسب عادت نگاهداشته می شود. مثل پارچه و ساعت. 
  • در حالت اول هدیه دهنده مستحق استرداد هدایایی که داده است نیست اما در مورد دوم مستحق بهای هدایا می باشد مگر در دو مورد که مستحق دریافت بهای آن نیست: مورد اول حالتی است که هدیه بدون تقصیر گیرنده تلف شده باشد چون اصل بر عدم تقصیر گیرنده است و بار اثبات تلف هدیه بر عهده هدیه دهنده است؛ 
  • مورد دوم حالتی است که بهم خوردن نامزدی ناشی از فوت یکی از نامزدها باشد. 
  • اما در مورد استرداد هدایا در دوران عقد که صیغه نکاح جاری شده است و طرفین دیگر نامزد نیستند و زن و شوهر محسوب می شوند، قانون مدنی ساکت است و احکامی در این باره ندارد پس باید به قواعد کلی که در باب عقد هبه بیان شده است رجوع کنیم. 
  • ماده۷۹۵ قانون مدنی در تعریف عقد هبه می گوید: هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به شخص دیگری تملیک می کند.
  • برابر ماده ۷۹۶ واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد و طبق ماده ۷۹۷ قانون مدنی باید مالک مالی باشد که هبه می کند.متهب طرف قبول هبه نیز کسی است که از عقد هبه منتفع می شود و او نیز باید هم اهلیت داشته باشد و هم قصد و رضای انشاء معامله.
  • قبض در هبه یعنی عین موهوبه به تصرف و در اختیار متهب قرار داده شود؛ قبض در هبه شرط تحقق آن است و متهب مالک عین موهوبه نمی شود مگر اینکه عین تسلیم متهب گردد. ماده ۷۹۸ قانون مدنی نیز عقد هبه بدون قبض را غیر واقع تلقی کرده است.
  • همچنین متهب نیازمند اذن واهب است و در صورتیکه بر خلاف تمایل واهب موهوبه را قبض کند باعث تحقق عقد هبه نمی گردد و واهب می تواند مال را مسترد دارد.
  • اما نکته بسیار مهم و حائز اهمیت این است که هرگاه طرفین عقد هبه یعنی واهب و متهب بعد از عقد و قبل از قبض فوت کند عقد هبه باطل می گردد حتی اگر واهب اذن در تصرف هم داده باشد تفاوتی نخواهد کرد و عقد باطل خواهد شد زیرا عقد هبه قبل از قبض جایز است و تابع احکام عقود جایز خواهد بود و هبه با فوت یکی از طرفین از بین خواهد رفت. همچنین ورثه قائم مقام مورث خود در قبض نمی گردند و اگر ورثه بخواهند صاحب موهوبه شوند باید عقد جدیدی با واهب منعقد کنند.ماده ۸۰۲ قانون مدنی نیز موید همین نظر است.
  • عقد هبه دارای یک ویژگی منحصر به فرد است؛ ویژگی‌ای که آن را از عقود دیگر متمایز می‌کند و آن، قابلیت پس گرفتن مال هدیه داده شده است؛ به این صورت که فردی که به شما هدیه‌ای داده است می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را پس بگیرد حتی اگر آن مال در اختیار شما قرار گرفته باشد.  به این قابلیت، رجوع از هبه گفته می‌شود. البته کار به این آسانی هم نیست. چراکه برای رجوع لازم است دو شرط فراهم باشد:

1- مال مورد هدیه موجود باشد
2- حق رجوع واهب از بین نرفته باشد.

شرط اول که روشن است؛ اگر عین مال از بین رفته باشد، دیگر امکان رجوع وجود نخواهد داشت. اما در باره شرط دوم قانونگذار می گوید واهب در چهار صورت حق رجوع ندارد:

الف- در صورتی که هدیه‌گیرنده پدر، مادر یا فرزند واهب باشد.
ب- در صورتی که گیرنده در برابر هدیه‌ای که دریافت کرده به واهب مالی داده یا برای او کاری انجام داده باشد.چراکه واهب می‌تواند شرط کند که متهب در برابر هبه به او مالی واگذار کند یا عملی را که مباح است برای او انجام دهد مثلا به مدت دو سال از خانه مسکونی‌اش مراقبت و آن را نظافت کند.
 ج- در صورتی که گیرنده مال هدیه‌شده را به شخص دیگری منتقل کرده باشد مانند اینکه مال را به او فروخته باشد.
د- در صورتی که در مال موهوبه تغییری به وجود آمده باشد مانند اینکه مال مورد هبه یک شمش طلا بوده که تبدیل به گردنبند طلا شده است.

 

 

پاسخ به پرسش مطرح شده در خصوص احکام قانونی استرداد هدایا توسط مرد از زن

برای رجوع از هبه‌ و پس گرفتن مال موهوبه از شما، واهب باید به دادگاه حقوقی که منزلتان در حوزه آن قرار گرفته است، مراجعه و دادخواست ارائه کند. دادخواست فرمی است که برای شروع رسیدگی در دادگاه ارائه آن ضروری است. در این فرم چاپی اطلاعاتی از آغازکننده دعوا یا خواهان خواسته شده است. از جمله این اطلاعات مشخصات و محل اقامت خواهان یا واهب، مشخصات و محل اقامت خوانده یا گیرنده هبه و ذکر خواسته یا همان رجوع از هبه و استرداد مال موهوبه است. به علاوه لازم است واهب هزینه دادرسی هم پرداخت کند. این هزینه در دعوای رجوع با توجه به قیمت مال موهوبه محاسبه و دریافت می‌شود به این صورت که به ازای یک میلیون اول قیمت، ۵/۱درصد و به ازای مازاد آن یک میلیون، ۲درصد هزینه دادرسی محاسبه و دریافت خواهد شد.
پس از این اقدامات  دادگاه کار خود را شروع و پرونده به جریان می‌افتد. در دادگاه یکی از این دو صورت وجود دارد: نخست اینکه هبه ثبت‌شده و دارای سند رسمی است که در این حالت واهب بدون اینکه لازم باشد هبه را به اثبات برساند و درخواست رجوع خود را طرح می‌کند.دیگر آنکه هبه به صورت رسمی به ثبت نرسیده باشد (هبه‌ نامه عادی یا هبه شفاهی)؛ در این حالت واهب باید در دادگاه وقوع عقد هبه را اثبات سپس اعلام کند که می‌خواهد از عقد رجوع کند و مالش را از شما پس بگیرد.

 

 

مستندات قانونی - استرداد هدایا

ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی
هر یک از نامزدها می ‌تواند در صورت بهم خوردن وصلت منظور هدایائی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده ‌است مطالبه کند اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایائی خواهد بود که عادتا نگاه داشته می‌شود مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده‌ باشد.

ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی
مفاد ماده قبل از حیث رجوع به قیمت در موردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی از نامزدها بهم بخورد مجری نخواهد بود.

ماده ۷۹۵ قانون مدنی
هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند تملیک‌ کننده واهب طرف دیگر را متهب، مالی را‌که مورد هبه است عین موهوبه میگویند.

ماده ۷۹۶ قانون مدنی
واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد.

ماده ۷۹۷ قانون مدنی
واهب باید مالک مالی باشد که هبه می‌کند.

ماده ۷۹۸ قانون مدنی
هبه واقع نمیشود مگر با قبول و قبض متهب اعم از اینکه مباشر قبض خود متهب باشد یا وکیل او و قبض بدون اذن واهب اثری ‌ندارد.
ماده ۸۰۲ قانون مدنی
اگر قبل از قبض واهب یا متهب فوت کند هبه باطل میشود.

ماده ۸۰۳ قانون مدنی
بعد از قبض نیز واهب میتواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند مگر در موارد ذیل:
۱) در صورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد.
۲) در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.
۳) در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهراً مثل اینکه عین موهوبه برهن داده شود.
۴) در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.


پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما

 

راه های تماس و مشاوره با وکیل متخصص دعاوی خانواده

ثبت امتیاز
نظرات
در حال حاضر هیچ نظری ثبت نشده است. شما می توانید اولین نفری باشید که نظر می دهید.
ارسال نظر جدید

Website

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

سوالات خود را جستجو کنید
ارسال سوال حقوقی و درخواست

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره کلیک کنید.