امکان مطالبه خسارت ناشی از ضرر معنوی

_{^{ضرر معنوی به دیگری}}

از ارکان مسئولیت باید به ضرورت وجود ضرر اشاره نمود.در پاسخ به این سوال که ضرر چیست باید گفت؛ ضرر عبارت است از، از بین رفتن مال یا ضربه و آسیب به آسایش روانی افراد.که مصادیق کلی آن را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود :

1- از بین رفتن عین مال (تلف) یا نقص در آن (جزیی از آن از بین رفته باشد) یا عیب (یک صفتی از آن از دست رفته باشد)

2- از بین رفتن حق مالی مثل حق سرقفلی، تالیف، کسب، پیشه، تحجر، انتفاع... مثل کسی سرقفلی مغازه ای را دارد و کسی آن را از بین می برد.

3- عدم انجام تعهد قراردادی اعم از اینکه راجع به پرداخت وجه باشد یا انجام کار.

4- از بین رفتن منفعت که تقویت منفعت می گویند یعنی فوت منفعت.

5- آسیب به سلامت روانی و امنیت افراد که تحت عنوان ضرر معنوی مورد قانونگذاری قرار گرفته است.

_{^{مواد قانونی ضرر معنوی}} 

ماده 1 قانون مسئولیت مدنی : هرکس بدون مجوز قانونی عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد.

ماده 10 قانون مسئولیت مدنی : کسی که به حیثیت و اعتبارات شخصی یا خانوادگی او لطمه وارد شود می تواند از کسی که لطمه وارد آورده است چبران زیان مادی معنوی خود را بخواهد هرگاه اهمیت زیان و نوع تقصیر ایجاب نماید دادگاه می تواند در صورت اثبات تقصیر علاوه بر صدور حکم به خسارت مالی حکم به رفع زیان از طریق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن نماید.

اصل 171 قانون اساسی : هرگاه در اثر تفسیر یا اشتباه قاضی در موضوع یا در حکم یا در تطبیق حکم بر مورد خاص، ضرر مادی یا معنوی متوجه کسی گردد، در صورت تقصیر، مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است و در غیر این صورت خسارت به وسیله دولت جبران می شود، و در هر حال از متهم اعاده حیثیت می گردد.) جبران ضرر معنوی در حقوق ما پذیرفته شده است. ضرر معنوی عبارت است از صدمات روحی، آلام جسمی و از بین رفتن حقوق مربوط به شخصیت (مثل رفتن آبرو و حیثیت تجاری).

ماده 10 قانون مسئولیت مدنی : جبران خسارت معنوی در صورتی است که نوع خطر و وضعیت خسارت اقتضاء کند و اگر اهمیت زیان و نوع تقصیر ایجاب کند دادگاه مختار است که حکم به رفع خسارت دهد و شیوه رفع خسارت می تواند به اختیار دادگاه، پرداخت مبلغی پول (که مبلغ آن به اختیار دادگاه است)، الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید باشد.

_{^{سوالات متداول در خصوص ضرر معنوی}}

_{^{چه کسانی می توانند تقاضای خسارات معنوی کنند؟}}

1- خود زیان دیده

2- بستگان نسبی (خانواده) که واقعا دچار خسارت معنوی شده باشند.

_{^{آیا نامزد مقتول می تواند مطالبه خسارت معنوی کند؟}}

اصل بر این است که نزدیکان شخص مثل کسانی که ارث می برند دچار خسارت روحی می شوند. این اشخاص نیاز به اثبات خسارت روحی خود ندارند اما اگر اشخاص دیگر مثل نامزد، دوست یا رفیق ثابت کرد که دچار خسارت معنوی شده است با اثبات حق مطالبه آن را دارد.